Archief van de Toekomst

Afgelopen jaar maakte kunstenaar en ontwerper Richard Vijgen een intrigerende multimedia-installatie. Vijgen ging in opdracht van de VPRO en Het Nieuwe Instituut in Rotterdam aan de slag met de uitzendingen van VPRO Tegenlicht. Met kunstmatige intelligentie (AI) worden alle afleveringen van het programma, dat dit jaar twintig jaar bestaat, doorzocht en geanalyseerd. AI heeft, mits goed getraind, een bovenmenselijk vermogen om in bewegend beeld patronen te herkennen. In de installatie van Vijgen is een AI getraind om de Tegenlichtuitzendingen te analyseren en aan te wijzen wat er voor herkenbaars uit naar voren komt. Bezoekers kunnen de uitkomsten beïnvloeden door te spelen met de manier waarop het ‘kunstmatige oog’ het archief van het programma bekijkt. 

De installatie van Vijgen komt nu naar Leeuwarden. De Tegenlichtuitzendingen zijn vervangen door meer dan 600 films uit de collectie van het Fries Film & Audio Archief (FFAA) die de periode van  1920-1985 omvatten. Hoe gedragen honderden uren historisch beeld zich in Vijgens installatie en wat laat de AI ons zien?

De installatie is een verkenning van hoe een ‘Archief van de Toekomst’ eruit zou kunnen zien.
De samenloop van een exponentiële toename van het verzamelen van data en ons verbeterde vermogen om die gegevens te verwerken heeft de afgelopen tijd geleid tot de ontwikkeling van machine-learning algoritmen. Die zullen medebepalend zijn voor toekomstige interactie tussen samenleving en technologie. Het is daarom interessant om te zien wat er gebeurt als we een AI die visuele patronen heeft leren herkennen, inzetten om filmbeelden te analyseren. Want hoe ziet een computer nu eigenlijk wanneer die ergens naar kijkt? 

Richard Vijgen verkent in al zijn werk hoe datavisualisatie en interactiviteit kunnen zorgen dat mensen zich de abstracte en vaak ondoorzichtige digitale technieken waar hij het over heeft, kunnen voorstellen en verbeelden en dat ze die technologie kunnen ervaren en belichamen.

De installatie wordt op 10 november om 14.00 uur geopend in Tresoar en is alle dagen vrij toegankelijk voor het publiek. Tresoar is donderdag tot en met zaterdag geopend tot 22.00 uur en op zondag tot 17.00 uur.