Memmetaal Special: ÁHKUIN & Yn myn dreamen hear ik dy

Binnen de programmalijn Memmetaal presenteren we in dit blok twee documentaires, één uit Sápmi en één uit Friesland:

ÁHKUIN (Sunná Máret Nousuniemi en Tuomas Kumpulainen, 2025)

In de korte film ÁHKUIN, een poëtische en bezielde documentaire van Sunná Máret Nousuniemi en Tuomas Kumpulainen, staat de culturele overdracht binnen drie generaties van een Sámi-familie centraal. De film gebruikt de joik – de unieke orale traditie van wederkerige zang en storytelling – om het heden met het verleden te verbinden. 

Door middel van archiefinterviews en de joik van Maarit-áhkku, Nousuniemi’s grootmoeder, ontvouwt zich een visuele en muzikale dialoog. Simpele dagelijkse taken als water halen of rendierbotten koken worden zo meer dan alledaagse klusjes: ze dragen inheemse kennis, muziek en kostbare herinneringen over. Hoewel de film de melancholie van de door kolonisatie gevormde Sámi-geschiedenis niet mijdt, is het vooral een speels en hartverwarmend verhaal over wederkerigheid en veerkracht, en een eerbetoon aan de culturele overleving. 

Yn myn dreamen hear ik dy (Murk-Jaep van der Schaaf, 2025)

Tijdens deelname aan een Europees theaterproject voor minderheidstalen ontwikkelen drie makers een sterke band op zoek naar identiteit en inclusie. Voor alle drie is de minderheidstaal niet de moedertaal, maar blijkt het verlangen ernaar des te groter. Terwijl ze worstelen om grip te krijgen op de talen komen verhalen van sociale taboes, religieuze uitsluiting en onderdrukte culturen aan de oppervlakte. Voor 

Yn myn dreamen hear ik dy volgde de Nederlandse documentairemaker Murk-Jaep van der Schaaf (1985) Wessel de Vries (Fries), Inger Birkelund (Kveens) en Christophe LeMenn (Bretons) op hun innerlijke reis langs door Friesland, Bretagne en Noord-Noorwegen. Daarbij vinden LeMenn en Birkelund een grote overeenkomst in hun beladen verledens en kunnen ze iets helen door theater te maken in hun bijna verloren taal.